بر اساس مطالعات صورت گرفته در شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران بیش از ۸۰ درصد از آلودگی هوای شهر تهران مربوط به وسایل نقلیه متحرک است. از میان وسایل نقلیه متحرک، موتورسیکلت‌ها سهم عمده‌ای در آلودگی هوا دارند. حدود ۶ درصد سفرهای تهران با موتورسیکلت انجام می‌شود و بیش از ۲۵ درصد آلودگی هوا و ۴۹ درصد از آلودگی صوتی تهران ناشی از تردد موتورسیکلت‌ها است. بر اساس آمار، فقط در تهران ۲.۵ میلیون موتورسیکلت در حال تردد هستند. حدود نیمی از موتورسیکلت‌های در حال تردد در شهر تهران، روزانه ۹۰ کیلومتر مسافت طی می‌کنند که با طی این مسافت، هر موتورسیکلت در روز حدود ۲ کیلوگرم آلاینده کربن‌مونوکسید تولید می‌کند.
در حال حاضر در کشور حدود ۶۶ واحد تولیدی موتورسیکلت مشغول فعالیت بوده که این مجموعه جمعاً حدود ۲۹۴ مدل موتورسیکلت تولید می‌کنند که سهم بسیار زیادی از تولید این مدلها (بیش از ۲۰۰ مدل) مربوط به موتورهای ۱۲۵ سی‌سی است. با توجه به مصرف سوخت و رتبه‌بندی انجام‌شده، مشاهده می‌شود بیش از ۸۵ درصد از موتورسیکلت‌ها رتبه مصرف بیشتر از حد متوسط (رتبهD استاندارد) شامل رتبه‌های G، F و E دارند. سیستم سوخت‌رسانی موتورسیکلت‌های تولیدی در کشور عمدتاً کاربراتوری و ازنظر فناوری به‌روز نیست؛ علاوه بر قدمت فناوری تعمیر و نگهداری نامناسب نیز در بسیاری موارد، عاملی مؤثر در افزایش مصرف سوخت و انتشار آلاینده‌ها بوده است.
با توجه به سهم بالای موتورسیکلت‌های کاربراتوری در آلودگی هوای کلان‌شهرها به‌ویژه شهر تهران، اقدامات متعددی برای رفع این معضل پیشنهادشده که جایگزینی موتورسیکلت‌های برقی ازجمله این پیشنهادهاست. با توجه به بالا بودن قیمت موتورسیکلت برقی نسبت به موتورهای بنزینی برخی معتقدند دولت باید به‌عنوان حامی طرح جایگزینی موتورهای برقی نقش پررنگ‌تری ایفا کند و امکان خرید موتورسیکلت‌های برقی برای مردم به‌ویژه گروه‌های کم‌درآمد که توان مالی لازم برای جایگزینی موتورهایشان با موتورهای برقی را ندارند، فراهم کند. این مقاله با ارزیابی سیاست جایگزینی موتورسیکلت‌های بنزینی با برقی به مزایا و معایب این طرح می‌پردازد.
مزیت‌های موتورسیکلت‌های برقی
۱- کاهش آلودگی هوا
۲- کاهش آلودگی صوتی
۳- بازدهی بالای موتورهای برقی و زیرساخت‌های ارزان‌تر
۴- بازگشت سرمایه‌گذاری از دید منافع اجتماعی
۵- ایمنی بیشتر موتورسیکلت‌های برقی
۱- کاهش آلودگی هوا
هسته پژوهشی سوخت، احتراق و آلایندگی دانشگاه صنعتی شریف در اندازه‌گیری ضرایب انتشار آلاینده‌ها و مصرف سوخت موتورسیکلت‌های شهر تهران ۶۰ نمونه موتورسیکلت بنزینی را مورد آزمون سنجش آلایندگی و مصرف سوخت قرار داد. این آزمون‌ها مطابق استاندارد آلایندگی یورو ۳ انجام شدند. طبق نتایج آزمون، میزان انتشار مونوکسید کربن از موتورسیکلت‌های شهر تهران ۷ برابر حد مجاز استاندارد است. مطابق نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش، موتورسیکلت‌های ۱۲۵سی‌سی کاربراتوری، که بیشترین سهم را در ناوگان شهر تهران به خود اختصاص می‌دهند، دارای بیشترین نرخ انتشار آلایندگی هستند.
به‌طور متوسط ۳۰درصد از سوخت در موتورسیکلت‌ها به‌صورت ناقص می‌سوزد که این امر زمینه‌ساز تولید مقادیر قابل‌توجه آلاینده‌های مونوکسید کربن، ترکیبات هیدروکربنی نسوخته و دوده از موتورسیکلت‌ها است و عدم کنترل مناسب ترکیب مخلوط سوخت و هوا توسط کاربراتور جزو علل اصلی انتشار مقادیر قابل‌توجه آلایندگی از موتورسیکلت‌ها محسوب می‌شود. بر مبنای هزینه کنترل آلودگی هوا، برآورد هزینه‌های آلودگی هوا ناشی از تردد موتورسیکلت‌ها در ناحیه طرح ترافیک برای سال ۹۲ در حدود ۸ میلیارد دلار است. لذا جایگزینی موتورسیکلت‌های برقی به‌جای بنزینی، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا خواهد داشت.
۲- کاهش آلودگی صوتی
ازجمله مزایای موتورسیکلت‌های برقی این است که آلودگی‌های صوتی را به‌شدت کاهش می‌دهد؛ این در حالی است که در حال حاضر سهم موتورسیکلت‌های بنزینی از آلودگی صوتی ۵۰ درصد است. ناوگان موتورسیکلت موجود در تهران ۸۳ دسی‌بل آلودگی غیرمجاز صوتی در فاصله ۱۰ متری خود ایجاد می‌کند و این در حالی است که میزان حد مجاز آن ۷۷ دسی‌بل است. تنها یک‌میلیون دستگاه موتورسیکلت که حجم موتور آن‌ها ۱۲۵ تا ۱۸۰ سی‌سی است به‌اندازه ۶ هزار دستگاه اتوبوس شهر و ۵/۳میلیون خودرو در حال تردد و البته همه واحدهای صنعتی و خانه‌های مسکونی، آلودگی صوتی ایجاد می‌کنند اما موتورسیکلت‌های برقی صدایی شبیه به جاروبرقی دارند و آلودگی صوتی کمتری ایجاد می‌کنند.
هزینه‌های آلودگی صوتی معمولاً از دو هزینه «آزار صوتی» و «هزینه بهداشتی» تشکیل‌شده است. هزینه آزار صوتی معمولاً بر اساس تمایل پرداخت افراد برای داشتن آرامش بیشتر برآورد می‌شود. آثار بهداشتی آلودگی صوتی شامل تغییر ضربان قلب، افزایش فشارخون، کاهش کیفیت خواب، تغییرات هورمونی و حتی آسیب شنوایی است. هزینه‌های سنگین سلامتی ناشی از آلودگی صوتی در کشورهای توسعه‌یافته اروپایی تا ۰.۵ درصد تولید ناخالص داخلی می‌رسد. آلودگی صوتی همچنین به‌راحتی باعث کاهش اجاره منازل تا ده درصد و کاهش ارزش منازل تا ۴ درصد خواهد شد.
این در حالی است که آلودگی صوتی موتورهای برقی بسیار ناچیز است و حدود ۱۰ دسی‌بل است. البته عده‌ای، نقطه قوت عدم آلودگی صوتی را به‌عنوان نقطه‌ضعف مطرح می‌کنند و به موتورسیکلت‌های برقی لقب «قاتلان خاموش» را می‌دهند. به اعتقاد این دسته، بی‌صدا بودن موتورسیکلت‌های برقی باعث می‌شود عابران پیاده بدون احساس خطر به راه خود ادامه دهند و از وسیله نقلیه‌ای که به آن‌ها نزدیک می‌شود مطلع نشوند؛ به همین دلیل بعضی از این موتورسیکلت‌ها به صدای مصنوعی مجهز شده‌اند تا راننده خودروهای دیگر و عابران نزدیک شدن خطر را با شنیدن صدای آن حس کنند.
۳- بازدهی بالای موتورهای برقی و زیرساخت‌های ارزان‌تر
موتور الکتریکی، بخش مرکزی موتورسیکلت برقی است. موتورهای الکتریکی جزو پربازده‌ترین ابزار مکانیکی هستند که تا به امروز شناخته‌شده است. انرژی با راندمانی در حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد توسط این موتور به چرخ‌ها منتقل می‌شود درصورتی‌که برای موتورهای بنزینی این مقدار در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد است. همچنین نسبت به خودروهای الکتریکی احتیاج به زیرساخت‌های شارژ ارزان‌تری دارند و به‌طور مثال میتوانند به‌راحتی با پریزهای متداول الکتریکی هم شارژ شوند.
۴- بازگشت سرمایه‌گذاری از دید منافع اجتماعی
بازگشت سرمایه‌گذاری از دید منافع اجتماعی در موتورسیکلت‌های برقی در بدترین حالت کمتر از سه سال خواهد بود. دلیل این امر فراوان بودن منافع ناشی از حذف آلودگی هوا، آلودگی صوتی و تصادفات براثر جایگزینی موتورسیکلت بنزینی با موتورسیکلت برقی است.
۵- ایمنی بیشتر موتورسیکلت‌های برقی
عده‌ای سرعت پایین موتورسیکلت‌های برقی را به‌عنوان فرصت در نظر می‌گیرند و بر ایمن‌تر شدن سفرهای شهری با استفاده از موتورسیکلت‌های برقی تأکید می‌کنند. با توجه به اینکه تصادفات حین موتورسواری یکی از شایع‌ترین علل مرگ در سوانح رانندگی است؛ به‌طوری‌که بیش از ۲۰ درصد متوفیان تصادفات در ایران را موتورسواران تشکیل می‌دهند و بالای ۴۰ درصد از کشته‌ها در اثر تصادفات درون‌شهری متعلق به موتورسواران است اما با استفاده از موتورسیکلت‌های برقی به دلیل شتاب و سرعت کمتری که دارند تعداد تصادفات مرگبار نیز کاهش می‌یابد.
در ادامه خلاصه ای از دلایل خرید موتور برقی را برای شما عزیزان شرح میدهیم
1: امکان استفاده موتور برقی برای تمام اقشار جامعه وجود دارد .
2: در موتور برقی دارای سرعت 35 کیلومتر در ساعت که دارای پدال نیز می باشند نیاز به اخذ گواهینامه نیست بنابراین نوجوانان و بانوان و افرادی که بنا به هر دلیلی نمی توانند گواهینامه بگیرند، میتوانند از این محصول استفاده کنند.
3: موتورسیکلت برقی طراحی شده برای نوجوانان دبیرستانی با سرعت کنترل شده و کاملا ایمن بوده و در اختیار متقاضیان این شرکت قرار دارد وبهترین جایگزین برای سرویسهای مدارس می تواند باشد.
4: موتورسیکلت برقی مخصوص بانوان با رعایت شئونات اسلامی با صندلی مبله و سبد خرید طراحی شده که در اختیار بانوان میهن عزیزمان قرار دارد.
5: بعلت نداشتن الودگی هوا وبی صدا بودن موتورسیکلت برقی از همه انواع این محصولات (دوچرخه و سه چرخه برقی) در سالنهای بزرگ خط تولید کارخانجات و سوله های طولانی که نمی توان زیاد پیاده طول سالنها را طی کرد و دارای محیط سرپوشیده وبسته هستند به راحتی میتوان استفاده کرد و روزانه چندین مرتبه و با سرعت بالا بدون خستگی به خط تولید سر کشی کرد.
6: در هر مکانی که شما به برق شهری دسترسی دارید میتوانید موتورسیکلت ودوچرخه برقی را شارژکنید در بعضی مدلها جعبه باطری قابل انتقال بوده و در منزل و محل کار میتوانید آنرا شارژ کنید.
7: در مناطقی که دارای شیب می باشد و دوچرخه سواران از رکاب زدن خسته می شوند دوچرخه و موتورسیکلت برقی بهترین جایگزین می باشد.
8: استفاده از دوچرخه برقی و موتورسیکلت برقی با توان پایین نیازی به داشتن گواهینامه نیست و این بدین معنی است که شما از هزینه های خلافی و جریمه و عوارض سالیانه و کفی های موتور بر راهنمایی و رانندگی در امان هستید.
9: موتورسیکلت برقی بعلت نداشتن انجین ، گیربکس ، کاربراتور، زنجیر چرخ و باک بنزین و بسیاری از لوازم دیگرکه در موتورسیکلت بنزینی رایج است دارای هزینه نگهداری بسیار اندکی میباشد و شما کمتر با تعمیر کاران سروکار خواهید داشت.
10: بعلت طراحی به روز ابعاد لاستیک (در سایزهای کوچکتر نسبت به موتور بنزینی) احتمال سر خوردن در سطوح لغزنده بسیار کاهش پیدا کرده است.
11: بعلت مشترک بودن قطعات بدنه موتورسیکلت برقی با بنزینی تامین قطعات آن بسیار آسان می باشد.
12: هزینه برق مصرفی در برابر بنزین بسیار ارزان ترمی باشد و همچین الایندگی محیط زیست موتورسیکلت برقی در برابر بنزینی حدودا صفر می باشد.
13: موتورسیکلت سه چرخ برقی دارای دنده عقب بوده که برای افراد با محدودیت حرکتی و سالمندان بسیار مفید بوده که میتواند تحول وتحرک بزرگی در سبک زندگی آنان داشته باشد.
14: بعلت بی نیازی از هندل و استارت شروع حرکت در موتورسیکلت و دوچرخه برقی بسیار راحت وآسان است.
15: بعلت سبک بودن موتورسیکلت برقی کنترل ، جابجایی و سیستم تعلیق آن بسیار کارآمد می باشد.
16: هاب موتور برقی که درواقع قوای محرکه آن می باشد به ندرت خراب شده و حداقل تا 5 سال بدون هیج ایرادی کار می کند و تنها قطعه مصرفی آن باطری با طول عمر4سال می باشد که تعویض کردن آن بسیارراحت می باشد.
17: برای رستوران ها ، پیکهای موتوری ، ادارات پست و مشاغلی که نیاز به حمل اشیاء یا بار دارند انواع موتورسیکلت برقی مناسب با قدرت بالا و صندوق مخصوص حمل بار وجود دارد.
18: موسسات و بنگاههای اقتصادی دوست دار محیط زیست می توانند از این محصولات بعنوان نماد والگوی صنعت سبز استفاده کنند.
آیا این دلایل به قدری قانع کننده هست که منجر به استفاده شما از موتورهای برقی شود؟
نظرات خود را با ایران اسکوتر در میان بگذارید
